Kamu Güvenliği Başkanlığı Nedir? (Ve Neden Hepimizin Meselesi)
Hepimiz o duyguyu biliriz: Sokakta yürürken kendimizi güvende hissetmek, bir konser alanında kalabalığın enerjisini korkuya kapılmadan paylaşmak, sel uyarısı geldiğinde kimin ne yapacağını bilmek… “Kamu güvenliği” dediğimiz şey, işte bu görünmez güven ağını kurar. Benim için bu konu bir kurumdan ibaret değil; evlerimizin, okullarımızın, meydanlarımızın nabzıdır. Peki sıkça karşımıza çıkan “Kamu Güvenliği Başkanlığı” ifadesi ne anlama geliyor? Gelin köklerine inelim, bugünü konuşalım, yarını birlikte hayal edelim.
Kısa Cevap: Bir Kurumdan Fazlası, Bir Yönetişim Alanı
Türkiye’de “Kamu Güvenliği Başkanlığı” diye tek başına ve bugün fiilen görev yapan bir çatı kurum bulunmuyor. Bunun yerine kamu güvenliği; İçişleri Bakanlığı’nın koordinasyonunda emniyet, jandarma, sahil güvenlik, afet yönetimi ve acil durum koordinasyonu gibi birimlerin birlikte yürüttüğü bir yönetişim alanı olarak işliyor. “Kamu güvenliği” kavramı da yalnız asayişten ibaret değil; toplumsal düzenin, temel hakların ve gündelik hayatın sürekliliğinin korunmasını kapsıyor. ([Secopedia][1])
Kökler: “Müsteşarlık”tan Bugüne
2010’da Türkiye’de terörle mücadele politika ve stratejilerini geliştirmek, kurumlar arası koordinasyonu sağlamak amacıyla Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı (KDGM) kuruldu. Yasal dayanağı 5952 sayılı kanundu. ([Mevzuat][2])
Bu yapı, yıllar içinde farklı idari bağlar denedikten sonra 9 Temmuz 2018’de yayımlanan düzenleme ile kapatıldı; hak ve yükümlülükleri İçişleri Bakanlığı’na devredildi. Yani Türkiye, “kamu güvenliği” fonksiyonunu tek bir müstakil müsteşarlık yerine bakanlık içindeki farklı başkanlıklar ve genel müdürlükler aracılığıyla sürdürmeye başladı. ([Vikipedi][3])
Bugün: Dağıtık Ama Birlikte Çalışan Bir Ekosistem
Güncel tabloda kamu güvenliğini omuzlayan yapı, birçok kurum ve mekanizma ile birlikte çalışıyor:
Emniyet, Jandarma, Sahil Güvenlik: Asayiş, sınır güvenliği ve denizde arama-kurtarma dâhil geniş bir görev yelpazesi.
Afet ve acil durum yönetimi: Deprem, yangın, sel gibi olaylarda planlama, müdahale ve iyileştirme.
Güvenlik ve Acil Durumlar Koordinasyon Merkezi (GAMER): Olay takibi, kriz anı koordinasyonu ve bilgi akışının merkezî yönetimi için kurumsal bir odak. ([İçişleri Bakanlığı][4])
Bu model, tek bir “başkanlık” adı etrafında toplanmaktan ziyade, çok aktörlü bir ağ gibi işliyor: İl güvenlik toplantılarından yerel afet planlarına, sahadaki kolluk kuvvetlerinden kriz iletişim merkezlerine kadar herkes aynı masaya veri ve sorumluluk getiriyor.
Peki “Kamu Güvenliği Başkanlığı” Denince Neden Kafalar Karışıyor?
İki sebep var:
(1) Tarihsel olarak KDGM gibi “kamu düzeni ve güvenliği” odaklı bir üst yapının bulunmuş olması; (2) idare içinde “başkanlık” teriminin (ör. koordinasyon merkezleri veya başka başkanlıklar) sık kullanılması. Zamanla isimler değişse de amaç aynı: İnsan hayatını, hak ve özgürlükleri, kamu düzenini korumak. ([Mevzuat][2])
Görev Alanları: Kolluk + Afet + Siber + Toplumsal Dayanıklılık
Kamu güvenliğinin bugünkü kapsamı dört geniş halkada toplanabilir:
1. Önleme ve asayiş: Suçun önlenmesi, olaylara müdahale, delil ve bilgi yönetimi.
2. Kriz ve afet yönetimi: Erken uyarı, tahliye planları, arama-kurtarma ve toparlanma.
3. Siber ve bilgi güvenliği: Kritik altyapıların korunması, dijital olaylara hazırlık.
4. Toplumsal dayanıklılık: Risk iletişimi, gönüllülük ağları, eğitim ve tatbikat kültürü.
Bu çerçeve, “kamu güvenliği”ni yalnız kolluk faaliyetleriyle sınırlamıyor; şehir planlaması, iklim uyumu, eğitim, sağlık, medya ve teknoloji politikalarıyla iç içe geçiriyor. Çünkü bir şehrin aydınlatma düzeni de, dere yatağına yapılan köprü de, yanlış bilgiyi düzelten bir resmi sosyal medya hesabı da güvenliğin parçası.
Beklenmedik Bağlantılar: Futbol Derbisinden Veri Korumaya
Stadyumlar ve büyük etkinlikler: Yalnız tribün güvenliği değil; giriş-çıkış akışı, toplu taşıma planı, acil çıkış senaryoları, hatta meteoroloji verisi…
Psikososyal destek: Kriz sonrası travma bakımı, şiddet döngülerinin kırılması.
Dijital platformlar: Kriz anında doğru bilginin hızlı yayılması hayat kurtarır; yanlış bilgi ise panik yaratır.
Kentsel tasarım: Aydınlatma, açık alanların görünürlüğü, kesintisiz yaya aksları suç fırsatlarını azaltır.
Veri etiği: Güvenlik için toplanan verinin amaçla sınırlı, ölçülü ve denetlenebilir kullanımı; şeffaflık ve hesap verebilirlik.
Gelecek: Yapay Zekâ, İklim Krizi ve “Şeffaf Güvenlik”
Önümüzde üç büyük dalga var:
1) Yapay zekâ ve öngörücü analitik:
Olay yoğunluğu tahmini, kaynak dağıtımı ve erken uyarı sistemleri karar almayı hızlandıracak. Ama algoritmaların şeffaflığı ve denetimi sağlanmazsa, hatalı önyargılar adalet duygusunu zedeler. “Güvenlik” ile “hak ve özgürlükler” arasındaki hassas denge hiç bu kadar kritik olmamıştı.
2) İklimle ilişkili riskler:
Ani sel, orman yangını, sıcak hava dalgaları… Afet döngüsü risk azaltma—hazırlık—müdahale—iyileştirme adımlarının her birinde veri paylaşımı ve kurumlar arası eşgüdüm gerektiriyor.
3) Kurumsal ağların olgunlaşması:
GAMER benzeri düğüm noktaları, hem merkezî görünürlük hem de yerel esnekliği bir araya getirme potansiyeli taşıyor. Başarı ölçütü artık “tek bir bina” değil; birlikte çalışabilirlik, ortak dil ve hızlı öğrenme. ([İçişleri Bakanlığı][4])
Sonuç: İsmi Ne Olursa Olsun, Özünde “Güven” Var
“Kamu Güvenliği Başkanlığı” ifadesi size tek bir tabelayı çağrıştırabilir; oysa mesele, insan hayatını önceleyen, kanunla çerçevelenmiş ve kurumlar arası işbirliğiyle yürüyen bir kamusal sözleşmedir. Türkiye’nin bu alandaki yolculuğu, geçmişteki müstakil müsteşarlık deneyiminden (2010–2018) bugün çok aktörlü bir modele evrildi. İsimler değişiyor; fakat amaç değişmiyor: Güvende hissettiğimiz bir hayatı, hak ve özgürlüklerle birlikte mümkün kılmak. ([Mevzuat][2])
—
Kaynak Notu:
Kamu düzeni ve güvenliği alanının tanımı için kavramsal çerçeveye; tarihçe için 5952 sayılı kanuna ve 2018’deki düzenlemeye; güncel koordinasyon yapısına ilişkin olarak GAMER’in kurumsal sayfasına başvurulmuştur. ([Secopedia][1])
[1]: https://www.secopedia.org/kavramlar/kamu-guvenligi/?utm_source=chatgpt.com “Kamu Güvenliği – Secopedia”
[2]: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5952.pdf?utm_source=chatgpt.com “KAMU DÜZENİ VE GÜVENLİĞİ MÜSTEŞARLIĞININ TEŞKİLAT VE GÖREVLERİ HAKKINDA …”
[3]: https://tr.wikipedia.org/wiki/Kamu_D%C3%BCzeni_ve_G%C3%BCvenli%C4%9Fi_M%C3%BCste%C5%9Farl%C4%B1%C4%9F%C4%B1?utm_source=chatgpt.com “Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı – Vikipedi”
[4]: https://www.icisleri.gov.tr/gamer?utm_source=chatgpt.com “T.C. İçişleri Bakanlığı – Güvenlik ve Acil Durumlar Koord. Mrk. Başkanlığı”